Bijgewerkt op 10 februari 2024 door Marvin
Overgewicht is een maatschappelijk probleem in Nederland. Bijna de helft van de volwassen inwoners is te zwaar en cijfers laten een zorgwekkende trend zien. Sinds 1981 is het aantal mensen met overgewicht haast verdubbeld. Cijfers van het CBS laten zelfs zien dat het aantal mensen met morbide obesitas verdrievoudigd is. Maar wat is morbide obesitas precies? In dit artikel leg ik je meer uit over de oorzaken van ernstig overgewicht. En ga ik je vertellen wat je kunt doen om de effecten van obesitas op je gezondheid te voorkomen!
Samenvatting:
Morbide obesitas is een vorm van ernstig overgewicht waarbij de BMI hoger dan 40 is. In Nederland heeft 12,6% van de bevolking deze vorm van overgewicht, wat voor veel gezondheidsklachten kan leiden. Denk aan hart- en vaatziekten, gewrichtsproblemen en diabetes. Morbide obesitas heeft diverse oorzaken, waarbij een te hoge calorie-inname en te weinig lichaamsbeweging het belangrijkst zijn. Het is belangrijk om gezond af te vallen door (met hulp) een voedingsschema samen te stellen en meer te gaan bewegen.
Wat is morbide obesitas?
Morbide obesitas is een medische aandoening waarbij het lichaamsgewicht aanzienlijk hoger is dan normaal. Deze vorm van ernstig overgewicht kan verschillende gezondheidsrisico’s veroorzaken. Sinds 1998 wordt morbide obesitas als chronische ziekte gezien, waarbij overmatig vet zich opstapelt in het lichaam.
Deze vorm van dodelijke vetzucht ontstaat natuurlijk niet van de een op de andere dag. Vaak gaat er een lange periode van ongezond eten en te weinig bewegen aan vooraf. Ernstig overgewicht komt vaak in combinatie met mentale problemen, die tot een disbalans in de leefstijl leiden.
Obesitas statistieken Nederland
Sinds 1981 is het aantal Nederlanders met morbide obesitas flink toegenomen. Ik ben in de gezondheidscijfers van het CBS gedoken en hieronder heb ik een aantal opvallende statistieken voor je geselecteerd (gekeken naar personen van 20 jaar en ouder).
- Overgewicht is gestegen van 33,4% in 1981 tot 50,8% in 2021.
- 14,6% van de totale bevolking heeft last van morbide obesitas.
- In 1981 was dit ‘slechts’ 5,3% van de Nederlanders.
- Ernstig overgewicht komt iets vaker voor bij vrouwen, namelijk 17,0% tegen 12,2% bij mannen.
BMI-classificatie voor ernstig overgewicht
Wanneer heb je eigenlijk ernstig overgewicht? We bepalen de mate van overgewicht aan de hand van de Body Mass Index (BMI). Hoewel ik zelf geen grote fan ben van deze index, is het wel een goede tool om het gewicht van een grote groep mensen te monitoren. Het nadeel van de BMI meting is dat er niet gekeken wordt naar de verdeling tussen vetmassa en spiermassa, enkel naar de verhouding tussen lengte en gewicht.
Iemand met een BMI van 40 of meer valt in de categorie morbide obesitas. Dit noemen we ook wel ziekelijk overgewicht. Ook mensen met een BMI vanaf 35 in combinatie met gezondheidsproblemen (zoals diabetes of hoge bloeddruk) valt in de groep morbide obesitas. Mensen met een BMI van 30-40 vallen in de groep obesitas.
| 18,5 of lager | Ondergewicht = probeer op een gezonde manier gewicht aan te komen |
| 18,5 – 25 | Gezond gewicht |
| 25 – 30 | Licht overgewicht = probeer iets af te vallen en in ieder geval niet te verzwaren |
| 30 – 40 | Obesitas = het is belangrijk voor de gezondheid om af te vallen |
| 40 of hoger | Morbide obesitas = zeer gevaarlijk voor de gezondheid en essentieel om vet te verliezen |
Bereken hier of je obesitas hebt: BMI berekenen.
Wat zijn mogelijke oorzaken van morbide obesitas?
Hoe kan het toch dat zoveel mensen veel te zwaar worden en niet tijdig ingrijpen? De oorzaken van morbide obesitas zijn complex en omvatten een combinatie van genetische, omgevings- en gedragsfactoren. Risicofactoren zoals een zittende levensstijl, slechte eetgewoonten en genetische aanleg spelen een cruciale rol bij het ontstaan van deze aandoening.
De oorzaak van deze vorm van ernstig overgewicht is dus per persoon verschillend. Ook betreft het meestal een combinatie van verschillende oorzaken. Een aantal mogelijke obesitas oorzaken zijn:
- Overmatig eten
- Te weinig lichaamsbeweging
- Zittend beroep
- Eetstoornis
- Stress
- Te weinig slaap
- Genetische aanleg
- Medische aandoening (zoals een traagwerkende schildklier)
Het gaat altijd om je energiebalans
Hoewel er dus veel verschillende factoren kunnen leiden tot ernstig overgewicht, is er 1 allesbepalende oorzaak. En dat is een te hoge calorie-inname. Om aan te komen in gewicht en een stijging in vetmassa te zien, is namelijk altijd een calorie-overschot nodig. Oftewel je krijgt meer calorieën binnen uit eten en drinken dan je verbruikt per dag. Daarom zien we dat eetzucht en weinig beweging in veel gevallen de grootste boosdoener zijn. Je krijgt teveel calorieën binnen waar je lichaam niks mee doet. Dit wordt opgeslagen als vetreserve en zorgt voor een gewichtstoename.
Benieuwd hoeveel calorieën jij dagelijks nodig hebt? Bereken hier jouw caloriebehoefte.
Gezondheidsrisico’s van obesitas
Een BMI van 40 of hoger brengt ernstige gevolgen voor de gezondheid met zich mee, waaronder een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en andere ernstige aandoeningen.
Hart- en vaatziekten:
Het hoge lichaamsgewicht zorgt voor een grotere belasting op je hart en bloedvaten. Dit heeft een negatief effect op het functioneren van je hart- en vaatstelsel. Een te hoge bloeddruk kan vervolgens een hersenbloeding- of infarct veroorzaken.
Diabetes type 2:
Ernstig overgewicht zorgt ervoor dat het hormoon insuline niet goed wordt opgenomen in je lichaam. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel. Hierdoor is morbide obesitas een directe oorzaak van suikerziekte. Diabetes type 2 kan leiden tot een te hoge suikerspiegel, wat vervolgens invloed heeft op de doorbloeding in je lichaam en onder andere nierproblemen en oogproblemen kan veroorzaken.
Slaapapneu:
Obesitas kan ook leiden tot slaapproblemen, zoals apneu. Dit ontstaat door teveel vet in de keel en hals, waardoor de ademhaling tijdens het slapen wordt verstoord. Omdat de ademhaling weg kan vallen door slaapapneu, is dit een zeer gevaarlijk gevolg van morbide obesitas.
Onvruchtbaarheid:
Zeer ernstig overgewicht kan leiden tot een ontregelde menstruatie en het uitblijven van eisprongen. Het kan zelfs zo ver komen dat er totaal geen menstruatie meer is. Gewichtsverlies kan ervoor zorgen dat de normale cyclus weer op gang komt.
Gewrichtsklachten:
Doordat het lichaam veel gewicht moet dragen, slijten gewrichten sneller. Vooral de enkels, heupen en knieën moeten het ontgelden als er sprake is van ernstig overgewicht. Hierdoor ontstaat meer slijtage en kunnen gewrichtsontstekingen optreden.
Naast lichamelijke klachten kan morbide obesitas mentale problemen met zich mee brengen. Mensen met ernstig overgewicht voelen zich vaak depressief en hebben een lager zelfbeeld. Ze zijn ontevreden met hun lichaam, wat vaak zorgt voor nog meer psychologische problemen.
Morbide obesitas behandeling
Wat kun je doen om ernstig overgewicht tegen te gaan? Er zijn gelukkig dingen die je tegen morbide obesitas kunt doen. Het belangrijkste is om een verandering in je leefstijl te maken en dit vast te houden. Zo kun je gezond afvallen door een calorietekort te hanteren (minder eten) en extra te gaan bewegen. Dit hoeft niet direct een speciaal trainingsprogramma te zijn. Je kunt ook in het dagelijks leven meer bewegen door vaker te gaan wandelen, de fiets te pakken en de trap te nemen in plaats van de lift.
Verschillende behandelingsmogelijkheden zijn beschikbaar voor mensen met morbide obesitas. Dieetadvies, lichaamsbeweging, en in sommige gevallen chirurgie kunnen effectieve manieren zijn om gewicht te verliezen en de gezondheid te verbeteren.
Dieetadvies bij ernstig overgewicht
Een aangepast dieet speelt een cruciale rol bij het beheren van morbide obesitas. Gestructureerde voedingsplannen kunnen helpen bij gewichtsverlies en het ontwikkelen van gezonde eetgewoonten. Schroom dus niet om de hulp in te schakelen van een professional, zoals een voedingsdeskundige of leefstijlcoach. Hiermee weet je zeker dat je de juiste begeleiding krijgt en je een stok achter de deur hebt.
Uiteindelijk draait het bij een voedingsschema voor afvallen om het creëren van een calorietekort. Je zal minder calorieën binnen moeten krijgen, zodat je lichaam vet gaat verbranden als energie. Hierbij is het belangrijk om een goede verdeling tussen eiwitten, koolhydraten en vetten aan te houden.
Maagverkleining (gastric bypass)
Voor sommige mensen met morbide obesitas kan bariatrische chirurgie een goede optie zijn. Het verkleinen van de maagcapaciteit kan resulteren in aanzienlijk gewichtsverlies en verbetering van de gezondheid.
Bij een gastric bypass operatie (maagverkleining) wordt de maag als het ware verdeeld in twee magen. Hierbij is één maag groter dan de andere en liggen beiden los van elkaar. Er is geen doorgang meer van de nieuwe naar de oude maag. De arts zal de nieuwe maag (de kleinere van de twee) direct aansluiten op de dunne darm. Ook de twaalfvingerige darm wordt opnieuw verbonden met de dunne darm.
Wanneer je iets eet komt het voedsel in de kleinere maag terecht alvorens het naar de dunne darm gaat. Omdat je minder capaciteit hebt zal je sneller een verzadigd gevoel hebben na het eten. Dit kan mensen met morbide obesitas helpen om hun calorie-inname te verminderen, waardoor gewichtsverlies wordt gerealiseerd.
Hoe voorkom je gewichtsproblemen?
Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt zeker voor morbide obesitas. Omdat je niet van de een op de andere dag ernstig overgewicht hebt, is het verliezen van zoveel gewicht ook een lang traject. Laat het niet zo ver komen door gezond en bewust met voeding om te gaan. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging en matig je calorie-inname. Let vooral goed op met producten die rijk zijn aan suikers en verzadigde vetten.
- Bereken je caloriebehoefte en zorg dat je hier niet te vaak over heen gaat.
- Zorg voor een goede verdeling van eiwitten, complexe koolhydraten en onverzadigde vetten.
- Matig met fastfood, snoep en andere bewerkte producten.
- Blijf voldoende bewegen.
- Zorg voor een goede nachtrust.
Conclusie
Overgewicht is een steeds groter wordend maatschappelijk probleem in Nederland. Elk jaar stijgt het aantal mensen met morbide obesitas, veroorzaakt door een ongezond eetpatroon in combinatie met te weinig lichaamsbeweging. De enige oplossing is een verandering in de leefstijl te realiseren én deze op lange termijn vasthouden. Met al mijn jaren ervaring als voedingsdeskundige weet ik wat er nodig is om een traject voor gezond afvallen aan te bieden. Schaam je niet om hulp in te schakelen en vraag voedingsadvies in Harderwijk aan of kies voor een online voedingsschema.
- Vital Nutrition BCAA Poeder review - 23 april 2024
- Testosteron tekort: oorzaken & symptomen - 16 april 2024
- PhenQ Meal Shake review & ervaringen - 11 april 2024
Veelgestelde vragen over morbide obesitas
Morbide obesitas is een medische aandoening waarbij het lichaamsgewicht aanzienlijk hoger is dan normaal. Deze vorm van ernstig overgewicht kan verschillende gezondheidsrisico’s veroorzaken.
Morbide obesitas is de ernstigere vorm van obesitas. Het verschil zit hem in de Body Mass Index (BMI). Iemand met een BMI hoger dan 40 heeft morbide obesitas. Een BMI tussen de 30 en 40 kenmerkt ‘normale’ obesitas.
Morbide obesitas heeft verschillende mogelijke oorzaken, die vaak in combinatie aanwezig zijn. Denk aan een te hoge calorie-inname, te weinig lichaamsbeweging, veel stress en ook medische aandoeningen zoals een trage schildklier. Om ernstig overgewicht te ontwikkelen moet er echter altijd sprake zijn van een calorie-overschot. Oftewel stelselmatig meer eten dan het lichaam nodig heeft.
Bij morbide obesitas is het belangrijk om gezond af te vallen. Een leefstijlverandering is nodig om vet te verliezen en een gezonder eetpatroon vast te houden. Schakel de hulp in van professionals zoals een leefstijlcoach of voedingsdeskundige. In sommige gevallen wordt een behandelplan gekoppeld aan een maagverkleining, waardoor minder kan worden gegeten.
Iemand met een BMI van 40 of meer valt in de categorie morbide obesitas. Dit noemen we ook wel ziekelijk overgewicht. Ook mensen met een BMI vanaf 35 in combinatie met gezondheidsproblemen (zoals diabetes of hoge bloeddruk) valt in de groep morbide obesitas.
Overgewicht komt helaas veelvuldig voor in Nederland, bijna 50% van de Nederlanders heeft te kampen met overgewicht. Overgewicht, ook wel obesitas genaamd, kan gevaarlijk zijn en Lees blog
Je hebt vast wel eens van de term ‘droogtrainen’ gehoord. Droogtrainen wordt ook wel cutten genoemd en heeft te maken met het verlagen van je Lees blog
Het is algemeen bekend dat overgewicht allerlei gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Toch heeft een groot deel van de wereldbevolking te kampen met overgewicht. Nu blijkt Lees blog
HARDERWIJK - In geen Nederlandse gemeente zijn de inwoners zo gezond als in het Gelderse Rozendaal. Uit nieuwe CBS-cijfers, geanalyseerd door gezondheidsplatform Voeding-en-fitness.nl, blijkt dat Lees blog
